Lại chuyện ngày xưa

“Trẻ con bây giờ sướng thật”, đấy là câu muôn thủa của những lớp thế hệ đã qua thời kỳ khó khăn bao cấp. Nhìn lũ trẻ bây giờ chẳng thiếu gì, từ bánh, kẹo, xúc xích, hoa quả mà chúng nó đứa nào cũng lắc đầu quầy quậy chỉ thích mỗi món “Bim Bim” thì mình lại thấy nhớ cái thời xưa, thời của 31 năm về trước. Thời đó, miếng ăn nói chung và miếng kẹo bánh nói riêng cực kỳ quý hiếm, đến mức nhiều món chỉ có Tết mới được thưởng thức.

Đầu tiên là kẹo. Vĩ đại nhất là kẹo Hải Châu hoặc kẹo Hoa Hồng do một nhà máy quốc doanh sản xuất, nhưng đấy là thứ quý hiếm còn phần lớn là kẹo Hải Hà. Thông thường trẻ con như mình thì phải đến Tết hoặc đi đám cưới thì mới được ăn. Còn chủ yếu mình toàn được ăn kẹo lạc hoặc kẹo kéo do bà Ngoại làm cho hai chị em ăn. Lần duy nhất, mình cũng còn nhớ, lúc đó đến nhà một cô bạn than chơi, cô ấy cho mình một cái kẹo cao su con vẹt của Đức làm mình sướng rên và quyết định dành ngửi cho nó thơm và chỉ ăn khi nó sắp chảy nước ra .. thế mà vẫn cứ tiếc mãi. Sao mà lúc đó mình được ăn cái kẹo trong ký ức nó cứ ngọt lịm như đường phèn trong tim đến vậy.

Sau kẹo là bánh. Sang trọng là bánh quy, còn tối sang trọng là bánh quy gai. Cứ gần Tết, nhiều lò bánh lại mọc lên, đến mức nền công nghiệp Hà Nội hồi đó được tổng kết có bốn mũi nhọn là: “Vá chín săm lốp, gia công quy xốp, lộn cổ sơ mi, bơm mực bút bi”. Mình còn nhớ, giữa ngày đông giá rét mẹ kì cạch đạp chiếc xe thống nhất chở mình và em đi lóc cóc đi lên tận trên phố Thợ Nhuộm để đi làm bánh quy cho các con ăn. Ông chủ lò bánh quát tháo khách, ném cho mỗi khách đến làm bánh một cái chậu men để khách tự đập trứng và cho đường của mình vào, ngồi đánh cho tan. Sở dĩ phải làm như thế vì đường và trứng là những sản phẩm cao cấp, rất hiếm, mỗi người đến làm bánh lại mang một lượng khác nhau, kẻ tám trứng, mười trứng hoặc mười lăm trứng. Còn đường thì có đường trắng, đường vàng và trọng lượng cũng không cố định, cho nên ai cũng ôm khư khư cái chậu nguyên liệu trong lòng mình, sợ lẫn với người khác. Để tránh mất cắp, người ta hay đi theo thợ nướng bánh tới tận cửa lò, nhưng vẫn mất như thường. Khi bánh ra, mẹ nhường cho hai chị em mình nhặt vội những miếng bánh vỡ bỏ vào mồm nóng hổi thơm phức mùi trứng và bột mỳ.

Toàn bộ trẻ con hồi ấy đều phải đứng trước một thử thách ghê gớm. Đó là thực phẩm Tết được phân phối trước tất cả các tuần, nhưng bố mẹ nào cũng kiên quyết cất kỹ, đến ngày Tết mới bung ra (vì lý do giản dị: Bung sớm là hết!). Hiện tượng phổ biến là lúc có khách, bố mẹ mang đĩa kẹo ra mời, khách vừa về là con cái trong nhà xung phong ăn hết, sau đó lại mai phục chờ khách tiếp theo.

Nói đến ăn Tết mà không nói đến mứt là chưa đầy đủ. Mứt được mậu dịch bán trong những cái hộp giấy in cành đào, viết chữ cực kỳ chân phương: “Mứt Tết”, mở ra 70% mứt lạc, gọi là trứng chim. Hộp Mứt Tết nào mà có một quả hồng khô và một quả táo Tàu thì là loại hảo hạng lắm, hai chị em mình chỉ mong sao bố mẹ cho hạ lộc hóa vàng để đứa nào nhanh tay mở hộp ra sẽ bốc ngay.

Thế đấy, tuổi thơ với các món quà nó chỉ đơn giản, đơn xơ thế thôi mà sao vẫn nhớ mãi, nhớ đến da diết để bây giờ cuộc sống no đủ mà ai cũng bảo nhau là “Giờ ăn gì cũng chả ngon bằng!”

P/s: Mẹ viết lại cho các con làm kỷ niệm về tuổi thơ của thời ba mẹ các con yêu nhé. Hy vọng các con đọc lại nó mà không chẹp miệng ngao ngán “Ôi mẹ ơi, lại chuyện ngày xưa”.